| |
DL4IAX > ESPERANT 29.10.03 11:58l 189 Lines 6471 Bytes #999 (11) @ WW
BID : HNIM0J_F6KFG
Read: DB0FHN GUEST DK6CC
Subj: [eo] Esperanto-kurso 3/5, versio 0.7
Path: DB0FHN<DB0RGB<DB0SL<DB0FSG<DB0AAB<DB0KFB<DB0CZ<F6KFG
Sent: 031029/1052z @:F6KFG.FCAL.FRA.EU [Strasbourg-City] DP6.00 $:HNIM0J_F6KFG
From: DL4IAX @ F6KFG.FCAL.FRA.EU (Axel)
To: ESPERANT @ WW
Esperanto-kurso parto 3 / 5 versio 0.7
===============
Chiuj gramatikaj formoj de vorto estas formataj el sia chiam sama radiko
(jen: >"est"< kaj >"hav"<) kaj unu au du adherata(j) ekkonlitero(j):
Verboj
------
-i Infinitivo: >esti havi<
>>sein haben<<
-u Imperativo: >estu trankvila! havu paciencon!<
>>sei unbesorgt! habe Geduld!<<
-us Kondicionalo:>mi estus vi havus<
>>ich waere du haettest /
Sie haetten / ihr haettet<<
La tri simplaj tempoj (tiuj estas uzataj prefere):
-as Prezenco: >li estas ni havas<
>>er ist wir haben<<
-is Imperfekto: >shi estis vi havis<
>>sie war du hattest /
Sie hatten / ihr hattet<<
-os Futuro 1: >ghi estos ili havos<
>>es wird sein sie werden haben<<
Dum la konjugacio la finajhoj konservighas, sendepende de la persono:
>mi estas, vi estas, li estas, ...<.
La kunmetataj tempoj estas formataj helpe de participoj (vidu sube). Ili
nur estas uzataj, se gravas la precizan deklaron de kronologio.
Pluralo
-------
La pluralo estas formata per adheri "j" al la vorto:
>la arbo - la arboj arbo - arboj<
>>der Baum - die Baeume ein Baum - Baeume<<
Substantivo
-----------
Nur la nominativo kaj la akuzativo havas siajn proprajn formojn.
Nominativo:
>-o la infano la infanoj<
>>das Kind die Kinder <<
> infano infanoj<
>>ein Kind Kinder <<
La genitivo estas priskribata per la prepozicio ">de (la)<" + nominativo
(>de< = >>von<<):
>de la -o de la infano de la infanoj<
>>des Kindes der Kinder <<
>de infano de infanoj<
>>eines Kindes von Kindern<<
La dativo estas priskribata per la prepozicio ">al (la)<" + nominativo
(>al< = >>an, zu<<):
>al la -o al la infano al la infanoj<
>>dem Kind den Kindern<<
>al infano al infanoj<
>>einem Kind Kindern<<
Akuzativo:
>-on mi konas la infanon mi konas la infanojn<
>>ich kenne das Kind ich kenne die Kinder<<
mi konas infanon mi konas infanojn<
>>ich kenne ein Kind ich kenne Kinder<<
Substantivo au pronomo en la dativo ankau nomighas "nerekta objekto".
Substantivo au pronomo en la akuzativo ankau nomighas "rekta objekto".
Adjektivo
---------
Adjektivoj priskribas atributojn de substantivoj. Ilia kazo direktighis
je la substantivo, al kiu ili sin rilatas.
-a Singularo, nominativo / genitivo / dativo
> la bona vetero< >>das gute Wetter <<
>de la bona vetero< >>des guten Wetters<<
>al la bona vetero< >>dem guten Wetter <<
-aj Pluralo, nominativo / genitivo / dativo
> la belaj animaloj< >>die schoenen Tiere <<
>de la belaj animaloj< >>der schoenen Tiere <<
>al la belaj animaloj< >>den schoenen Tieren<<
-an Singularo, akuzativo
>ni diskutas grandan problemon<
>>wir diskutieren ein grosses Problem <<
-ajn Pluralo, akuzativo
>ni diskutas grandajn problemojn<
>>wir diskutieren grosse Probleme <<
Adverbo
-------
Adverboj priskribas atributojn de verboj, adjektivoj, aliaj adverboj,
agoj au frazoj. Ili havas nek pluralon nek akuzativon.
-e >vi bone ekkonis vi certe scias<
>>du hast gut erkannt Sie wissen sicherlich<<
Participo
---------
(>manghi< = >>essen<<, >kompreni< = >>verstehen<<)
-anta Prezenco, aktive >manghanta< = >>essend<<
-inta Perfekto, aktive >manghinta< = >>gegessen habend<<
-onta Futuro 1, aktive >manghonta< = >>essen werdend<<
-ata Prezenco, passive >komprenata< = >>verstehend<<
-ita Perfekto, passive >komprenita< = >>verstanden habend<<
-ota Futuro 1, passive >komprenota< = >>verstehen werdend<<
Kunmetitaj tempoj
-----------------
La kunmetitaj tempoj estas formataj per la verbo >"esti"< kaj participo:
Prezenca participo:
>ni estas manghanta< = >>wir essen (jetzt gerade, "wir sind am Essen")<<
>ni estas vokata < = >>wir werden gerufen (jetzt gerade)<<
Perfekto:
>ni estis manghanta< = >>wir haben gegessen<<
>ni estis vokata < = >>wir wurden gerufen<<
Pluskvamperfekto:
>ni estis manghinta< = >>wir hatten gegessen<<
>ni estis vokita < = >>wir waren gerufen worden<<
Futuro 2:
>ni estos manghinta< = >>wir werden gegessen haben<<
>ni estos vokita < = >>wir werden gerufen worden sein<<
Futuro 2 en la konditionalo:
>ni estus manghinta< = >>wir wuerden gegessen haben<<
>ni estus vokita < = >>wir wuerden gerufen worden sein<<
Atentu: la helpverbo chiam estas >"esti"<, neniam ">havi<"!
Negacio
-------
estas formata per >"ne"< (= >>nein, nicht<<) rekte antau la vorto au fraz-
parto, kio estas negata:
>mi ne komprenas la manghajho ne gustas bone.<
>>ich verstehe nicht<< >>das Essen schmeckt nicht gut<<.
>"ne"< defalas, se la frazo jam enhavas unu el la >"ne-"<tabelvortoj (vidu
almetajho 3, lasta kolono):
>nenia < >>auf keine Art und Weise<<
>nenial< >>aus keinem Grund<<
>neniam< >>niemals<<
>nenie < >>nirgendwo<<
>neniel< >>auf keine Art beschaffen<<
>nenies< >>niemandes<<
>nenio < >>nichts<<
>neniom< >>keine (Menge)<<
>neniu < >>niemand<<.
Char la "ne-"vorto estas la tuta negacio, la vortordo estas libera:
>mi nenion scias pri tio< au
>mi scias nenion pri tio<
>>ich weiss nichts darueber<<.
>mi neniun vidas< au
>mi vidas neniun<
>>ich sehe niemanden<<.
Atentu, false estus:
>mi ne vidas iun< au >mi ne vidas neniun<!
Speciala formo: >"nek ... nek ..."< = >>"weder ... noch ..."<<:
>mi amas nek serpantojn nek krokodilojn<
>>ich mag weder Schlangen noch Krokodile<<.
(fino de la tria parto)
Read previous mail | Read next mail
| |
