| |
DB7TKA > TRAC 25.12.96 02:25l 108 Lines 5566 Bytes #-10597 (0) @ DL
BID : PC6DB0AAB004
Read: DB1JAI DG8DBI DH1FBK GUEST
Subj: Hilal mi yoksa takvim mi..??
Path: DB0AAB
Sent: 961225/0021z @:DB0AAB.#BAY.DEU.EU [Muenchen/Fachhochschule] bcm1.38
From: DB7TKA @ DB0AAB.#BAY.DEU.EU (Muhammed)
To : TRAC @ DL
Reply-To: DB7TKA @ DB0SGL.#NRW.DEU.EU
X-Info: No login password
Ramazan ve bayramlar takvime göre mi olur yoksa hilale göre mi ?
----------------------------------------------------------------
SORU: Her yil tarti$ma konusu olan bir mesele var; Hilal meselesi, türlü
dedikodulara sebep oluyor. Ramazan ve bayramlar takvime göre mi olur hi-
lale göre mi ?
CEVAP: Bildigimiz ve inandigimiz gibi oru, Allah'in emriyle yapilan bir
ibadettir. Biz de ancak Allah'in kullariyiz, ancak O'na kulluk ve ibadet
ederiz.
Müslümanlarin hep birlikte oru tutmasi ve bayram yapmasi gerekirken ge-
nel olarak hilali (ayin ba$langi halindeki görünü$ü) esas alan ve buna
göre haraket edenlerle, sadece devletin resmi takvimini esas alanlar
arasinda ihtilaf ve münaka$a ikmaktadir.
Halbuki Müslümanlar iin rehber Kur'an, örnek Peygamber (s.a.v.)'dir.
Rabb'imiz Kur'an-i Kerim'de: <Kim aya (Ramazan'a) $ahit olur (görür)se
oru tutsun.> (Bakara, 185)
Resullah (s.a.v.)'da: <Siz hilali gördügünüz zaman oru tutun ve yine
gördügünüz zaman iftar edin (bayram yapin). Eger hava (Ramazan'in ba$la-
gicinda) bulutlu ise $aban'i (29 ise) otuza tamamlayin!> (Sahih-i Buhari,
c. 3, sayfa 34) buyurmu$tur.
Bu emirler geregince Ramazan'in ba$langi ve tesbiti iin hilali ara$-
tirmak müslümanlara farz-i kifayedir. Hilal esasina göre de oru tutmak
farzdir.
Bu konuda mücdehidler bil'mesele olan $emsu'l-eimme Imam Serahsi: Hilali
hiç gözetmeden tutulan Ramazan orucunun, $eriat'a aykiri olduguna beyan
etmi$, <Bunlar hata etmi$, Allah ve Resulü'nün emrine muhalefette bulun-
mu$lardir,> demi$tir. (Mebsut, c. 3, sayfa 78)
Ramazan orucunun, hilali gözetleyip görmeden yalniz astronomi ve rasat-
hanelerin hesaplariyla tutulup tutulmayacagi hususunda Ibn- Abidin,
Mi'racu'd-Diraye adli eserinde $öyle nakletmi$tir:
<Bil'icma müneccimin (astronom ve rasatci)larin sözüne itibar edilip oru
tutulmaz (hatasi binde bir de olsa). Kim müneccimlerin sözlerine itimat
edilir derse. muhakkak $eriat'a aykiri hareket etmi$ olur. Bu hususta
ictihad edilip müneccim sözüyle amel edilir diyenlerin sözleri dogru
degildir. (ünkü bunda icma vardir.) Hatta müneccim (rasatci) yaptigi he-
saplarla (hilali görmeden) bizzat kendisinin oru tutmasi caiz degildir.>
(Risale-i Ibn-i Abidin, sayfa 247)
Yine Kenz $arihi Ibn-i Nüceym, Gayetu'l-Beyan adli eserimde $öyle demi$-
tir: <Kim bu hususta müneccimin sözü tam kabul edilir derse, $eriat'a
muhalefet etmi$ olur. ünkü Peygamber Efendimiz, 'Kim kahine ne müneccime
gelir, onun bildirdigini tasdik ederse, o $ahis Muhammed'e indirileni
inkar etmi$' buyurmu$tur.> (Bahru'r-Raik, c. 2, sf. 284; Fetvay-i Hindiy-
ye, c. 2, sf. 209)
Hanefi mezhebinde, me$hur fakih ve büyük muhaddis Bedreddin Ayni'de,
<Kim, yalniz hesap ehline (rasathane ve takvime) itimat ederek (her Ra-
mazan'da) hilali görme esasinda dayanmadan oru tutatsa günahkar olur.
Ayni $ekilde bayram yaparsa, fasik olmakla beraber keffaret lazim gelir.>
(Mirkat'ül-Mefatih, c. 5, sf. 502)
$afii alimlerinden Imam Subki, her ne kadar müneccimlerin önceden yapmi$
oldugu hesaba (takvime) göre oruç tutulur demi$se de, ayni mezhep alim-
leri bu görü$ü reddetmi$tir, kendisi bu konuda yalniz kalmi$tir. (Tec-
rid--i Sarih Terc., c. 6, sf. 260-262) Hanefi'den Kadi Abdul-Cebbar da
böyle demi$tir. Fakat bütün mesheplerce icma, hilalin görünmesi üzerine-
dir.
Diyanet I$leri Ba$k. Din I$leri Yüksek Kurulu eski Ba$kanvekili Dr. Ali
Arslan Aydin'in tercüme ettigi <Ramazan Orucu> adli kitabinda $u hüküm-
ler vardir: <Islam Ilkelerinin birinde Ramazan hilali görülünce ayni ge-
ceye rastlayan bütün müslümanlar, o gecenin sabahi Ramazan'in ilk günü
kabul ederek oru tutarlar (veya bayram yaparlar).> (sayfa 38)
<...Bu sebeple astronomi ilmine ve rasathanelere (ve birka sene önce
yapilan takvimlere) güvenerek böyle büyük bir hikmet dolu bir emri ihmal
etmek ve 'Rasathane (takvim), hilali görebilmek icin gökyüzünü ara$tir-
maktan bizi kurtardi. ünkü mevcut aletler ve yapilan hesaplarla ayin
devri, ne vakit olacagi, dolayisiyla kameri aylarin ba$langic ve sonu
bilinir' demek dogru degildir. Ancak rasathane hesaplarindan faydalanmak
suretiyle hilali görmeye ali$mak gerekir.>(sf. 40-41)
Osmanli Imparatorlugu'nda da böyle idi. Muvakkithane (rasathane) vardi.
Kadi (Islam hakimi) delilleri ve $ahitlerin ifadelerini alarak, hüküm
verir ve Ramazan'i ilan ederdi.
Cumhuruyet Türkiye'sinde inkilaplarin geregi olarak 1926'da beynelmilel
takvim, devlet takvimi olarak kabul edilmi$ olup, bundan böyle <Hicri ve
kameri aylarinba$larini ancak rasathane resmen tesbit eder> maddesi kon-
mu$tur. Bu itibarla Türkiye'de dince yetkili makamlar hilali takvimdeki
belirtilen günün aksine, bir gün önce görseler bile, orucu veya bayrami
dinin emrine uyarak resmen aciklayamaz, ilan edemezler. Ederlerse laik-
lik ilkesine aykiri harekette bulundugundan anayasanin 136. maddesine
geregince su i$lemi$ olur ve cezaya carptirilirlar. I$te vaazlarda
ayet ve hadisler aynen okunup mana verildigi halde yine de takvimlere
göre oru tutulur demenin en büyük sebebi budur. Halbuki yüksek mevkili
din görevlileri, Türkiye'de Ramazan ve bayramdan takvime göre hareket et-
tigi halde, hacc da Suudi Arabistan'in $eriat nizamlarina uymalari hem
bir eli$kidir, hem de aslina uygunlugun bir delilidir.
Elbette Ibadetler Allah'indir. kula dü$en $ey Allah ve Resulü'nün emir-
lerine uygun hareket etmektir. Ibadetleri yerine getirmemizde hüküm sa-
hibi, ancak Allah Teala'dir. Rehberimiz ise Hz. Muhammed (s.a.v.)'dir.
Allah'in rizasi hakki arayip ona uyanlarin üzerine olsun!..
Cemaleddin Hocaoglu (Kaplan)
Read previous mail | Read next mail
| |
